Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi;
İl merkezindeki Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde Hititlerden başlayarak Roma ve Türk dönemlerine ait çok sayıda uygarlığın izleri kronolojik sıralamayla sergilenmektedir.
Müzede dünyanın ilk üniversitelerinden birine ait ünlü Rasat Kulesi’nin izlerinin bulunduğu Harran Harabeleri ile Dışkale– kent surları, Asurlular tarafından ilk kez yerleşim yeri olarak kullanılan Sumatar kalıntıları, Halfeti- Rumkale, Şuruç- Ebu Müslümi ve Viranşehir- Cebel Ensar Türbesi, Aslantaş Antik Kenti ile Dergâh, ikametgâh, mezar, ibadethanelerinin kalıntıları bulunmaktadır.
Ayrıca içlerindeki dikkat çekici duvar resimleri ve kabartmalarıyla Pognon Mağarası ve çok sayıda mağara ile 1.-2. yy.’ a tarihlenen Süryani Tapınağı ve Süryanice yazıtlarla çevrili Yağmurlu olarak da bilinen Soğmatar- Sumatar Antik Kenti kalıntıları görülmektedir.
Ayrıca Şuayip Peygamber’in mezarı, tarihi MÖ 3500 yıllarına giden Asur, Med, Babil, Makedon, Pers, Roma, Arap ve 1904 yılında Selçuklulartarafından yönetilen ve bir zamanlar Süryani piskoposluk merkezlerinden biri olan ve Bağdat, Halep, Şam, Urfa ve Diyarbakır Kervan yolunda, ilk adı Kefa olan Şuayip Kenti kalıntıları 1965- 1969 yılında ziyarete açılan Urfa Müzesi’nde bulunmaktadır.
Bunların yanında çeşitli höyüklerden –Kurban- Lidar- Titriş, Nevalla Çori, Harran, Hassek, Lidar- çıkarılan pek çok kalıntı bulunmaktadır. Dünyanın en eski tapınağı Göbeklitepe’ye ait eserler ve heykelleri, 180 cm boyutunda, kireçtaşından insanlık tarihinin en eski heykeli kabul edilen Balıklıgöl Adamı (Urfa Adamı), tapınak figürlerinin yanında paleolitik, neolitik ve kalkolitik dönemleriyle tunç ve demir çağlarına ait buluntuları sergilenmektedir.
Ayrıca Hellen, Roma, Bizans, Hz İbrahim Dönemi’e ait eserlerinde sergilendiği müzede sikke salonları bulunmaktadır.
Kentte çok eski dönemlerden başak yakın tarih Osmanlı’ya ait birçok tarihi eser de görülmektedir.
Tüm arkeolojik buluntular- taş ve bronz çağına ait eserler, Eros ve Psykhe Kabartması, Zafer Tanrıçası Nike, Göz İdolleri, Göbeklitepe Totem Dikmesi, Nevali Çöri- Yılanlı Kafa ile çok sayıda heykel, mozaik, mezar taşı, leopar, yaban domuzları, leylek, tilki, ceylan, akrep, yılan ve kafası olmayan insan kabartmalar ve antik yazıtlar– ile yerel kültür ve gelenekleri yansıtan etnografik objeler 29 bin m2’lik alanıyla üç katlı, 14 adet ana sergi salonu ve 33 adet canlandırma alanında sergilenmektedir.
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, tarih öncesinden günümüze uzanan bir yolun modern müzecilik ortamında gezmenin ve öğrenmenin keyfinin yaşandığı bir müzedir.