Harran’a 53 km, Şuayb Antik Kenti’ne 16 km uzaklıktaki Soğmatar Antik Kenti, Tektek Dağları Milli Park’ı içinde yer almaktadır.
Antik kentin tarihi Urfa Bölgesi’nde hüküm süren Sabii inancı (Ay, Güneş ve gezegenlerin kutsal sayılması) üzerine Hıristiyanlığı ilk kabul eden 2. yy. ve 3. yy. Abgar Krallığı döneminde kurulmuştur.
Asur ve Babil temelli gezegenlere tapan putperestlik ve pagan inançlarının yaygın olduğu bölge gibi kentte o döneme ait çok sayıda kalıntı ( Ay tanrısı Sin’e adanan ve Fransa Bağdad Konsolosu tarafından yüzyılın başında fark edilen Pognon (Ponyon) Mağarası, Şila oğlu Şila ve Şila oğlu Male tarafından yapıldığı varsayılan tanrı kabartmalarının ve zemine kazılmış yazıtların bulunduğu Kutsal Tepe, 6 adet kare ve yuvarlak planlı Mozole, iç kale ile ana kayaya oyulmuş çok sayıda kaya mezarı ) bulunmuştur.
Pognon Mağarası’nın duvarındaki 5 adet insan rölyefinin yanındaki MS 150-200 yılına ait olduğu düşünülen üç kitabede şunlar yazar; “Bu heykel Makimi oğlu Ma’nu tarafından Arap Valisi Abgar için yapıldı”, “Bu heykel Şila oğlu Male tarafından Arap valisi Dini oğlu Barnahar için yapıldı”, “Adona oğlu…, Adona oğlu Tridates”.
Roma’nın kaya mezarlarına rastlanan kentte Hıristiyanlık dönemine ait Süryani yazıtlar da bulunmaktadır.
Soğmatar Antik Kenti, Yağmur anlamına gelen Arapça matar sözcüğünden dolayı Yağmurlu olarak da anılmaktadır.
Kente dair sonraları anlatılan efsanelerden biri ise , Medyan Kralı Şuayb’ın kızıyla evlenen Hz. Musa’nın burada yaşadığıdır. Bu yüzden kentte Hz. Musa adına kuyular, kaya mezarları ve kabartmalar bulunmaktadır.
Antik kente 13 km uzakta, kale olarak kullanılan kayalık Karahisar Tepe’sinde MS 5.yy.’a ait kaya mezarları bulunmaktadır.
Yine Soğmatar Antik Kenti’ne 30 km uzaktaki Dağyanı Köyü’nde, Roma dönemi Mehemedey Hanı (Mehmed’in Hanı) adında büyük bir hayrat bulunmaktadır. Düzgün kesme taştan doğu- batı yönünde inşa edilen yapının beşik tonozları bulunmaktadır.
Zeminde kayaya oyulmuş su toplama havuzu dikkat çekmektedir.
Kanallar su bu havuza toplanmaktaydı.