Denizden 450 m yüksekte olsa da Fırat Nehri kıyısındaki Halfeti, Urfa il merkezine 121 km uzaklıktadır.
Urfa’nın kadim ilçelerinden Halfeti’nin MÖ 855 yılında Asur kralı III. Şalmanezer tarafından Şitamrat adıyla kurulmuştur.
Daha sonra kentte Anadolu tarihine dam vuran uluslar Hitit, Asur, Med, Pers, Helen- Makedon, Roma, Bizans, Selevkos, Part, Ermeni ve kente Urima diyen Yunanlılar yaşamıştır.
Roma döneminde Edesa-Orshoene Eyaleti içinde kalan Halfeti’ye, 2. yy.’da Bizans zamanında Romaion Koyla denilmiştir.
Romalıların zamanındaHıristiyan diniyle tanışan kente Süryaniler, Kal’a Rhomeyta ve Hesna d’Romaye demişlerdir.
Daha sonra Haçlılar, Müslüman ve Türklerin yaşadığı Halfeti’de Emevi, Abbasi, Selçuklu, Zengi, Eyyübiler hüküm sürmüşlerdir.
Tüm bu ulusların baskınları ve depremlerle zarara gören Halfeti’yi Memlukler onararak kente Kal’at-ül Müslimin demişlerdir.
1470-1520 Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı toprağına katılan Halfeti, Rumkale adıyla Halep Eyaleti’ne dahil edildi.
Osmanlı döneminde sınır kenti olma özelliğini yitiren Rumkale, Halfeti’ye taşınmıştır.
Bugün Fırat’ın kıyısında pek çok ulusa ev sahipliği yapan Halfeti, 1999 yılında Birecik Barajı suları altında kalmıştır.
Halen nehirdeki tekne turlarıyla sadece doğanın eşsiz manzarasına değil aynı zamanda sular altındaki kadim kentin kalıntılarına da tanıklık edilmektedir.
Halfeti adı söylenceye göre ; Halfeti adı, Halil ve Fatma adındaki iki gencin kendini Fırat sularına bırakmasının ardından bu gençlerin adının kısaltmasından gelir.